Historia - Biblioteka Politechniki Krakowskiej

EN UA

Treść główna podstrony

Historia

aktualizacja

U źródeł

Dzień 5 października 1945 roku, stanowiący datę pisma Ministra Oświaty, w którym upoważnił on rektora Akademii Górniczej do zorganizowania przy tej uczelni Wydziałów Politechnicznych, należy uważać za datę uzyskania ważnych poleceń organizacyjnych dla tworzenia nowego akademickiego studium nauk politechnicznych w Krakowie. Za nim nastąpiło pełne zalegalizowanie stanu prawnego Wydziałów Politechnicznych przy Akademii Górniczej w formie dekretu o ich utworzeniu w dniu 3 lutego 1947 roku.
Pierwszy budynek Wydziałów Politechnicznych znajdował się przy ul. Al. 3 Maja 7 („Oleandry"). Tu znajdował się równocześnie rektorat (siedziba prorektora prof. dr I. Stelli-Sawickiego), sekretariat i dziekanat Wydziału Inżynierii oraz część pomieszczeń Wydziału Komunikacji przeniesiony następnie do Domu Krakowskiego Towarzystwa Technicznego przy ul. Straszewskiego 28. Obecny budynek przy ulicy Szlak Biblioteka zajmuje od 1949 roku. W 1963 roku powstał w Bibliotece Oddział Informacji Naukowej. W roku 1966 przyznano Bibliotece dawny pawilon wystawowy na dziedzińcu Uczelni. Zorganizowano w nim Czytelnię Czasopism, Czytelnię Pracowników Nauki, Oddział Informacji Naukowej, Oddział Obsługi Wydawnictw Ciągłych oraz magazyn czasopism. W roku 1978 otwarto Filię Biblioteki DS-2 przy ulicy Skarżyńskiego 9 w Krakowie, w październiku 1988 r. utworzono Filię DS-4 i tamtejszą Czytelnię Czasopism, a w kwietniu 1989 r. otwarto Wypożyczalnie Filii DS-4. W roku 2003 roku powstała Biblioteka Wydziału Mechanicznego (BWM) przy Alei Jana Pawła II 37.

Najstarsze zbiory Biblioteki Politechniki Krakowskiej

Początki Biblioteki były bardzo skromne, zaczęło się od szafy z książkami w Katedrze prof. I. Stelli-Sawickiego, który doceniając potrzebę książki naukowej i podręczników technicznych w ten sposób zapoczątkował jej istnienie. Przez kilka następnych lat prof. Stella-Sawicki dokłada starań, by Biblioteka zdobyła pierwszy niezbędny księgozbiór i pomieszczenie. Początkowo księgozbiór Biblioteki tworzono, uzyskując materiały ze składnic zbiorów zabezpieczonych Ministerstwa Oświaty w Bytomiu, Katowicach i Wrocławiu, z dubletów Biblioteki Jagiellońskiej, a następnie przez normalne zakupy i dary.
Najstarsze książki, jakie posiada Biblioteka pochodzą z XVII wieku i dotyczą głównie architektury. Wynikało to prawdopodobnie z faktu, że w 1945 roku Wydział Architektury jako pierwszy otrzymał 3.000 vol. z zakresu architektury. W latach 1952-54 Biblioteka otrzymała księgozbiór Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej oraz z Naukowych Kół Akademickich, co znacznie powiększyło i wzbogaciło posiadany księgozbiór.
W zbiorach Biblioteki znajdują się cenne pozycje. Przykładem jest rozrysowana z detalami grafika Bazyliki św. Marka w Wenecji - „La Basilica di San Marco in Venezia esposta nei suoi musaici storici, ornamenti scolptiti e vedute architettoniche" (nowe okno), książka z pierwszej połowy XVIII wieku o klejnotach stołecznego miasta Krakowa „Klejnoty stołecznego Miasta Krakowa albo Kościoły, y co w nich jest widzenia godnego y znacznego przez Piotra Hiacynta Pruszcza, krótko opisane" (nowe okno) oraz pozycja z XIX wieku o ornamentyce katedry wawelskiej - „Album ozdób z Kaplicy Zygmuntowskiej" (nowe okno). Biblioteka posiada także wartościowe grafiki, m.in. „Entwürfe zu Kirchen, Pfarr- und Schulhäusern" (nowe okno) z 1862 roku, „Zabytki przemysłu artystycznego w Polsce" z 1891 roku, oraz „Denkmaler deutscher Renaissance" z 1884 roku.

Biblioteką kierowali

1945-1948 r. - prof. inż. Izydor Stella-Sawicki, prorektor - organizator Wydziałów Politechnicznych AG, Przewodniczący Komisji i Biblioteki Wydziałów Politechnicznych AG
od 1.X.1947 do 31.V.1953 r. - mgr inż. Stanisław Przybylski, od 1950 r. p.o. Kierownika Biblioteki, początkowo zatrudniony na stanowisku bibliotekarza - Pierwszy bibliotekarz Biblioteki
od 1.VI.1952 do 31.XII.1956 r. - mgr Irena Sieniuc, początkowo p.o. Kierownika Biblioteki, od 1.VIII. 1953 r. - Kierownik Biblioteki
od 1.I.1957 do 31.VIII.1961 r. - doc. dr Mieczysław Tobiasz, początkowo jako Kierownik Biblioteki, od 1960 r. pełnił funkcję Dyrektora Biblioteki - Pierwszy Dyrektor Biblioteki
od 1.IX.1961 do 31.I.1983 r. - dr Józef Czerni, st. kustosz dypl., Dyrektor Biblioteki
od 1.II.1982 do 30.IX.1991 r. -mgr Walentyna Szarek, st. kustosz, Dyrektor Biblioteki
od 1.X.1991 do 14.VI 1992 r. - mgr Krystyna Ramza, kustosz, p.o. Dyrektora Biblioteki
od 15.VI.1992 do 30.08.1999 r. - mgr Marek Nahotko, kustosz dypl., Dyrektor Biblioteki
od 1.IX.1999 r. - mgr Marek M. Górski, st. kustosz dypl., p.o. Dyrektora Biblioteki, od 1.VII.2001 r. - Dyrektor Biblioteki

Początki automatyzacji

W Bibliotece Politechniki Krakowskiej istnieją wieloletnie tradycje w zakresie prac związanych z automatyzacją. Z początkiem lat siedemdziesiątych zainicjowane zostały prace naukowo-badawcze nad budową Zautomatyzowanej Uczelnianej Biblioteki Informacji Naukowej (ZUBIN), a od roku 1975 nad budową środowiskowo-regionalnego systemu KRAKUS (Krakowski, Regionalny, Abonencki Kombinat Informacji Użytkowników Stowarzyszonych). Ówczesny dyrektor Biblioteki Głównej PK dr Józef Czerni, wraz z zespołem pracowników d/s automatyzacji oraz bibliotekarzy z sześciu bibliotek Krakowa, (AR, AE, MBP, PK, UJ, AGH), był twórcą i organizatorem systemu KRAKUS. Na skutek braku środków finansowych prace przy budowie tego systemu przerwano na etapie tworzenia katalogu centralnego druków zwartych (KCDZ) oraz projektu technicznego SAUZ (System Automatycznego Udostępniania Zbiorów). Wcześniej opracowano i wdrożono KCCZ- Katalog Centralny Czasopism Zagranicznych, który do dzisiaj jest, używany przez naukowe środowisko krakowskie w procesie udzielania informacji o zasobach czasopism naukowych bibliotek Krakowa. Koordynację dalszych prac nad systemem przekazano Bibliotece Jagiellońskiej. Prace nad stworzeniem KRAKUS-a dały podwaliny pod rozpoczęcie badań nad komputeryzacją prac bibliotecznych. W latach osiemdziesiątych, opracowano komputerowy system kontroli czasopism gromadzonych w Bibliotece. Działania te były prowadzone w ścisłym porozumieniu i współpracy z innymi bibliotekami uczelni technicznych - zwłaszcza z Biblioteką Główną Politechniki Wrocławskiej. W wyniku tych prac stworzony został komputerowy program opracowania czasopism. Lata 1991-1992 to okres testowania i wdrażania programu.

System biblioteczny

Z biegiem czasu, w coraz bardziej powszechnej opinii, rodzime systemy komputerowe nie spełniały wymagań użytkowników i bibliotekarzy. Wiele bibliotek rozpoczęło penetrowanie światowych programów komputerowych, obsługujących całość prac bibliotecznych, mając nadzieję na znalezienie oprogramowania odpowiadającego ich wymaganiom. W tych poszukiwaniach Biblioteka Politechniki Krakowskiej nie pozostała w tyle. Wybrano brytyjski zintegrowany system biblioteczny TINLIB. Rok 1993 był okresem testowania pierwszych modułów TINLIB-a. W 1994 roku rozpoczęto wdrażanie systemu. Rok 2014 był ostatnim, w którym Biblioteka korzystała z systemu TINLIB.
1 kwietnia 2014 r. wprowadzono nowy system biblioteczny: KOHA - darmowy, na zasadach licencji GPL. Najważniejsze zmiany dotyczyły wprowadzenia nowych opcji wyszukiwania, możliwości zapamiętania znalezionych pozycji w schowku oraz w listach prywatnych, większego wyboru miejsc odbioru zamówienia, większej ilości przydatnych informacji po zalogowaniu się na swoje konto.

E-biblioteka

Od 1991 roku  Biblioteka Politechniki Krakowskiej tworzy Bibliografię Publikacji Pracowników Naukowych PK w formie bazy danych udostępnianej w Internecie.
Od października 1994 roku uruchomiono w lokalnej sieci Uczelni komputerowy katalog on-line Biblioteki, dostępny także w Internecie. W roku 1997 została uruchomiona strona www Biblioteki. W lutym 1999 roku wdrożono zautomatyzowany system wypożyczeń, a w czerwcu 1999 roku zamknięto katalog kartkowy. W 2011 roku Biblioteka przywitała swojego milionowego użytkownika.
W roku 2006 powstała Biblioteka Cyfrowa Politechniki Krakowskiej, której zasoby: doktoraty Politechniki Krakowskiej, Czasopismo Techniczne, materiały dydaktyczne, monografie i zbiory specjalne są indeksowane przez wyszukiwarkę Federacji Bibliotek Cyfrowych.  
W latach 2009-2012, w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, realizowany był projekt SUW - Zintegrowany System Wymiany Wiedzy i Udostępniania Akademickich Publikacji z Zakresu Nauk Technicznych (nowe okno). W toku prac w 2012 roku utworzono Repozytorium Politechniki Krakowskiej (nowe okno) - cyfrowe archiwum zasobów naukowych, dydaktycznych oraz innych związanych z działalnością Politechniki Krakowskiej. Trwałość projektu została utrzymana do roku 2017.
Od 1 sierpnia 2016 r. w Bibliotece PK realizowany jest projekt Europejskie Dziedzictwo Techniczne (nowe okno) - upowszechnianie historycznych i współczesnych publikacji z zakresu nauk technicznych w innowacyjnym środowisku informatycznym. Celem głównym projektu Politechniki Krakowskiej i Akademii Górniczo-Hutniczej jest cyfrowe udostępnianie najstarszych wydań wyodrębnionych z historycznych zbiorów Biblioteki Politechniki Krakowskiej oraz kolekcji czasopism z XIX i XX w. pochodzących ze zbiorów Akademii Górniczo-Hutniczej w sposób otwarty, nieodpłatny i przy jak najmniejszych barierach do ich ponownego wykorzystania. Projekt realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Poddziałanie 2.3.1 „Cyfrowe udostępnienie informacji sektora publicznego ze źródeł administracyjnych i zasobów nauki”. Prace przy projekcie potrwają do kwietnia 2019 r.

Konferencje

Biblioteka Politechniki Krakowskiej  była organizatorem konferencji naukowych: 

Promocja

Od 2006 roku Biblioteka Politechniki Krakowskiej bierze udział w corocznej akcji Ogólnopolski Tydzień Bibliotek. Podczas Tygodnia organizowane są szkolenia informacyjne, spotkania promujące projekty realizowane w Bibliotece, wystawy książek naukowych, spotkania z emerytowanymi pracownikami Biblioteki oraz piknik studencki. Od roku 2008 Biblioteka PK uczestniczy w akcji Bookcrossing oraz w charytatywnej akcji Szlachetna Paczka. Od 2010 roku Biblioteka posiada swój profil na portalu społecznościowym Facebook, a od 2018 r. na Instagramie.