Nauka obywatelska
Czym jest nauka obywatelska?
Nauka obywatelska (ang. citizen science) to różnego rodzaju projekty i badania naukowe, w które zaangażowane są osoby (wolontariusze) nie zajmujące się profesjonalnie nauką. Praca wolontariuszy może polegać np. na dokonywaniu pomiarów, obserwacjach i obliczeniach (są to czynności, które nie wymagają wysoko wyspecjalizowanej wiedzy).
Obywatelska nauka stwarza takim osobom szansę włączenia się w naukowe projekty i udział w tworzeniu nauki. Dla naukowców z kolei zaangażowanie wolontariuszy może stanowić znaczącą pomoc w prowadzeniu badań, przyspieszeniu ich oraz obniżenia ich kosztów. Inną korzyścią jest również lepsze zrozumienie nauki przez społeczeństwo.
Przykłady nauki obywatelskiej:
Zooniverse (nowe okno) – największa i najpopularniejsza na świecie platforma badań oparta na współpracy wolontariuszy z naukowcami. Pierwotnie nosiła nazwę Galaxy Zoo. Obecnie można na niej znaleźć projekty z różnych dyscyplin, np. sztuki, biologii, historii, literatury, medycyny, fizyki czy astronomii.
SciStarter (nowe okno) – łączy ze sobą osoby zainteresowane problemami badawczymi oraz naukowców i organizacje. Misją SciStarter jest m.in. inspirowanie ludzi do lepszego zrozumienia nauki i technologii.
Citizen Science Network Austria – CSNA (nowe okno) – sieć instytucji zajmujących się nauką, badaniami i edukacją, których celem jest rozwój i promocja nauki obywatelskiej w Austrii. Przykładowa tematyka projektów: zdrowie, gospodarka, fotografia, zwierzęta, polityka, pogoda.
Community Collaborative Rain, Hail and Snow Network – CoCoRaHS (nowe okno) – społeczność oparta na sieci wolontariuszy, którzy dokonują pomiarów opadów (deszczu, gradu i śniegu), a następnie rejestrują je na stronie internetowej. Badania mają na celu m.in. zgromadzenie i udostępnienie wiedzy o opadach np. meteorologom czy przedsiębiorstwom użyteczności społecznej.
Oprac. na podst.:
S. Andrzejewski, Nauka obywatelska jako narzędzie budowania partnerstw i rozwoju gmin i miast w Polsce (nowe okno)
Otwarty kurs e-learningowy na temat nowych modeli komunikacji naukowej dla wszystkich zainteresowanych, red. K. Grodecka, B. Bednarek-Michalska (nowe okno)